دولت های دنیا با این شوک بزرگ چه خواهند کرد؟ - وبلاگ هیمالیا

به گزارش وبلاگ هیمالیا، نظم بین المللی پساکرونا چگونه خواهد بود؛ با یک معادله چند مجهولی روبرو هستیم.

به گزارش خبرگزاری وبلاگ هیمالیا، دکتر مهدی سنائی دانشیار روابط بین الملل دانشگاه تهران در یادداشتی با نگاه به مکاتب بین الملل پساکرونا را آنالیز نموده است و در ادامه بیان می نماید که دولت های بزرگ چگونه این شوک بزرگ پساکرونایی را براساس کدام بینش بین الملل می توانند مدیریت نمایند که در ادامه می خوانیم:

در شرایط بحران کرونا با سه واقعیت موازی روبرو ایم:دولت ها، ملت ها و احساس خودآگاهی عمومی نخبگان که جلوه های متفاوتی را به نمایش گذاشتند.

عموم دولت ها در برخورد با بحران کرونا ابتدا وارد یک دوره شوک بزرگ شدند و به سرعت روش انزواجویی را پیش گرفتند و برای خروج از بحران، رویکرد رقابت، تعارض و گاهی اتهام زنی به دیگر کشورها را انتخاب کردند.به شکل شگفت انگیز و بی سابقه ای کار به راهزنی بین المللی ماسک و دیگر اقلام بهداشتی در فرودگاه ها،خطوط دریایی و فرودگاه ها میان دولت های بزرگ نیز انجامید.پدیدار شدن کرونا ضرورت وجود نهاد دولت منسجم، نیرومند و کارآمد را به همگان گوشزد کرد و کارت برنده ای در اختیار دولت های مقتدر و متمرکزی قرار داد که از توانمندی بیشتری در تصمیم گیری و کنترل بحران برخوردارند. ملت ها اما جز در موارد معدودی -در ابتدای بحران ناشی از شوک اولیه تصمیم دولت ها برای قرنطینه -راه مسالمت جویانه و همکاری را انتخاب کردند که از نشانه های آن می توان به احساس همبستگی مردم و بروز عواطف انسانی شان نسبت به یکدیگر در بالکن های خانه هایشان از خیابان های رم تا تهران اشاره نمود. در کشورهای مختلف دنیا، صحنه های شگفتی سازی از روحیه مددکاری و نوع دوستی و همچنین فداکاری کادر پزشکی و پرستاران دیده شد.

همچنین بحران کرونا باعث پدید آمدن طوفان ذهنی در میان نخبگان دنیا در زمینه ضرورت وجود حکومت دنیای، سازمان کارآمد بین المللی یا سازوکار موثر حل و فصل بحران در عرصه دنیای شده است. این ضرورت و احساس احتیاج از یکسو ناشی از خوداگاهی درباره این حقیقت بود که با وجود همه پیشرفت ها و رشد چشمگیر تکنولوژی، هنوز بشر در روبروه با بحران های ناشناخته می تواند غافلگیر و سردرگم گردد؛از سوی دیگر این واقعیت که بحران کنونی دنیای است، اما راه چاره ها ملی و سرزمینی است، بر ابهامات می افزاید و یک پارادایم پارادوکسیکال را پیش چشم ناظران می گذارد.احساس ضرورت در خصوص همکاری های بین المللی اذعان به این واقعیت است که اکنون چنین ساختار یا ساز و کار موثری در عرصه دنیای وجود ندارد.ناتوانی سازمان ملل در اتخاذ هرگونه تصمیم در زمینه حل این بحران به دلیل اختلاف بر سر نام ویروس و عدم تصویب پیشنهاد تعلیق تحریم هادر دوران بحران کرونا در شورای امنیت مهر تایید دیگری بر این واقعیت و احساس احتیاج گذاشت.

این پرسش که نظم دنیای پس از کرونا چگونه خواهد بود از سوی اندیشمندان روابط بین الملل، بسته به رویکرد نظری شان با پاسخ های متفاوتی روبرو شده است.به نظر می رسد شرایط کنونی دنیا را هریک همچون شمایل فیل در داستان مثنوی از زاویه ای ناهمخوان می بینند. این تفاوت نگاه تنها ناشی از اختلاف در نوع نگاهشان به ذات بشر و ماهیت جامعه و رویکردشان به سیاست بین الملل نیست. بلکه موضوع قدری پر ابهام تر است و مختصات شرایط موجود و پارادوکسیکال بودن آن، قراین و شواهدی را در اختیار هر دو گروه واقع گراها (رئالیست ها) و بین الملل گرایان قرار می دهد.

پژوهشگران معطوف به رویکرد رئالیستی استناد می نمایند که بحران کرونا نشان داد هرچند هم بحران عالم گیر باشد، راه چاره واقعی و منحصر به فرد همانا راه چاره ملی است و این سربازان مرزهای حاکمیتی هستند که بی وقفه وارد جبهه مبارزه با دشمن می شوند.آنان اضافه می نمایند تحولات چند ماهه اخیر نشان داد کشورهای توانمند به کمک کشورهای ضعیف نمی آیند،تنها دولت های نهادینه شده و نیرومند هستند که از توان کافی برای روبروه با بحران و کنترل سریعتر آن برخوردارند.این دیدگاه در نتیجه گیری می گوید که پیامد بحران کنونی شکسته شدن کمر دنیای سازی مالی است، به عبارتی دیگر بر اثر بحران موجود ملی گرایی تقویت و دنیای سازی تضعیف خواهد شد و اهمیت دولت قدرتمند آنگونه که ژان بدن و پیروانش می پسندیدند، افزایش خواهد یافت.

اما در مقابل بین الملل گرایان، دنیا را به این واقعیت فرا می خوانند که دولت-ملت و اصل حاکمیت ملی قادر به برطرف مسائل دنیای نیست. بحران ها قابلیت محدود شدن در مرزهای ملی را ندارند و در روزگار ما سرفه در یک سوی دنیا می تواند مراتب فاجعه باری در سوی دیگر دنیا به بار بیاورد.

مشروح این یادداشت را اینجا بخوانید.

310310