10 فیلم برتر دهه 1930 میلادی؛ انقلاب عمق میدان - وبلاگ هیمالیا

به گزارش وبلاگ هیمالیا، دهه 30 یکی از دهه های کلیدی تاریخ سینماست و یکی از پربارترین دهه های آن. سینمایی که به آرامی از ضربات کشنده جنگ جهانی اول فارغ می شد و در حال شکل گیری بود. سینمایی که رنوآر، فورد و چاپلین در آن می تاختند و سینمایی که خیلی زود قرار بود دوباره و این بار از جنگ جهانی دوم زخم بخورد.

در فهرست زیر نگاهی می اندازیم به 20 فیلم برتر دهه 1930 میلادی؛ چهارمین دهه قرن بیستم.

1. قواعد بازی (The Rules of the Game)

• محصول: فرانسه/ 1939
• کارگردان: ژان رنوار
• بازیگران: مارسل دالیو، ژان رنوار
• امتیاز راتن تومیتوز: 96 از 100

قواعد بازی تا آن زمان گران ترین فیلم ساخته شده در تاریخ سینمای فرانسه با بودجه 2.5 میلیون فرانک بود، اما بعد از انتشارش در فرانسه تبدیل به شکستی عظیم برای رنوار شد، به گونه ای که او گفته است بعد از انتشار قواعد بازی مطمئن بودم یا باید سینما را کنار بگذارم یا فرانسه را ترک کنم، اما به مرور زمان قواعد بازی توانست تاثیر خودش را بر تاریخ سینما بگذارد و به وسیله عظیمان سینما درک گردد.

داستان فیلم درباره افرادی از قشر مرفه جامعه است که در ویلایی جمع شده اند تا بنا بر عادت همیشگی انتها هفته را به شکار خرگوش و پرنده بپردازند. قواعد بازی با طنزی نقادانه و تلخ طبقه بورژوازی فرانسه را به چالش می کشد و آن را به سخره می گیرد.

فیلم نامه قواعد بازی به وسیله ژان رنوار و کارل کوچ نوشته شده است و تصویربرداری جاودان آن را جان باچلت برعهده داشته است.

بعد از این که نسخه نجات یافته قواعد بازی دوباره در سال 1946 بر پرده ها به نمایش عایدی، مخاطبان و منتقدان توانستند به شاهکار بودن آن پی ببرند. کلود شابرول، آلن رنه و لوئی مال ،از عظیم ترین سینماگران موج نوی فرانسه، بعد از تماشا نسخه نجات یافته فیلم، رنوار را استاد خود معرفی کردند.

فیلم قواعد بازی و سبک بصری ژان رنوار بر بسیاری از فیلم ها و کارگردان های عظیم بعد از خود تاثیر گذاشتند. استقاده از دوربین متحرک، عمق میدان زیاد و عدم استفاده ی زیاد از مونتاژ از شاخص ترین نشانه های سینمای رنوار هستند.

2. روشنایی های شهر (City Lights)

• محصول: آمریکا/ 1931
• کارگردان: چارلی چاپلین
• بازیگران: چارلی چاپلین، ویرجینیا چریل
• امتیاز راتن تومیتوز: 98 از 100
• امتیاز متاکریتیک: 99 از 100

چارلی دل باخته دختر گل فروش نابینایی می گردد و در پی به دست آوردن هزینه بهبود چشمان دختر در پی کارهای مختلف می رود. استنلی کوبریک، کارگردان نام آشنای آمریکایی، در مصاحبه ای با مجله سینمای آمریکایی روشنایی های شهر را در صندلی پنجم بین ده فیلم مورد علاقه خود قرار داده است. هم چنین آندری تارکوفسکی، فیلم ساز مشهور روسی، هم روشنایی های شهر را پنجمین فیلم مورد علاقه خود معرفی نموده است. آندری درباره چاپلین گفته است: او تنها کسی است که بدون ذره ای شک در تاریخ سینما ماندگار شده است. فیلم هایی که او به جا گذاشته است، هرگز قدیمی نمی شوند.

3. ام (M)

• محصول: آلمان/ 1931
• کارگردان: فریتس لانگ
• بازیگران: پیتر لوره، برونو زینر
• امتیاز راتن تومیتوز: 100 از 100

لانگ در نخستین تجربه خود به اسم کارگردان یک فیلم ناطق، درخشان عمل می نماید. او ترس، وحشت و تعلیق را با نگاه روانشناختانه همیشگی خود ترکیب می نماید و در نتیجه یکی از شاهکارهای تاریخ سینما را با درخشش پیتر لوره می سازد. فیلم نامه ام را لانگ به همراه همسر خود، تئا فن هاربو، نوشت و فیلم برداری آن را فریتز آرنو واگنر برعهده داشت.

4. بربادرفته (Gone With The Wind)

• محصول: آمریکا/ 1939
• کارگردان: ویکتور فلمینگ
• بازیگران: ویون لی، کلارک گیبل
• امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100
• امتیاز متاکریتیک: 97 از 100

فیلم اقتباسی است از رمانی به همین نام از مارگارت میچل. بربادرفته از همان ابتدا یکی از سخت ترین پروژه هایی بود که تا آن سال ها تاریخ سینمای آمریکا به خود دیده است. پیش از شروع فیلمبرداری انتخاب بازیگر و انجام کاغذبازی های بین استودیویی دو سال وقت گرفت و درنهایت 26 ژانویه 1939 فیلمبرداری شروع شد.

بربادرفته که ساختش با سختی های زیادی همراه بود و داستان دختری تنها را در دوران جنگ داخلی آمریکا روایت می کرد، در نهایت توانست 8 جایزه اسکار در بخش رقابتی و 2 جایزه اسکار در بخش افتخاری را به دست آورد و با بودجه 3.85 میلیون دلاری به فروش 402.3 میلیون دلاری در سطح جهانی برسد. فروشی که اگر تورم را حساب کنیم، هم چنان با فاصله 11 میلیارد دلاری، بربادرفته را بالاتر از تایتانیک، تبدیل به پرفروش ترین فیلم تاریخ سینما می نماید.

5. دلیجان (Stagecoach)

• محصول: آمریکا/ 1939
• کارگردان: جان فورد
• بازیگران: جان وین، اندی دواین
• امتیاز متاکریتیک: 93 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 100 از 100

گروهی از مسافران غریبه با یک دیگر هم سفر می شوند و در حین این که درون خود درگیری دارند، باید با دشمن های خارجی، سرخپوستان، هم مقابله نمایند. درباره عظمت جان فورد کافی است به یک نقل قول از اورسن ولز اشاره کنیم: من عاشق استادان قدیمی هستم که منظورم از آن ها جان فورد، جان فورد و جان فورد است.

فورد نه تنها در کارنامه اورسن ولز بلکه در کارنامه بسیاری دیگر از کارگردان های عظیم جهان تاثیر بسزایی داشته و فیلم ساز محبوب بسیاری از کارگردان های عظیم جهان است. یکی از شاخص ترین آن ها آکیرا کوروساوا، فیلم ساز نام آشنای ژاپنی، است.

6. فرشته آبی (The Blue Angel)

• محصول: آلمان/ 1930
• کارگردان: جوزف فون اشترنبرگ
• بازیگران: امیل یانینگز، مارلنه دیتریش
• امتیاز راتن تومیتوز: 96 از 100

فیلم اقتباسی است از رمان استاد اونرات از هاینریش مان. فیلم نامه آن را جوزف اشترنبرگ به همراه سه تن از همکاران خود نوشت و فیلم برداری آن را کونتر ریتاو برعهده داشت. اگرچه فرشته آبی یک فیلم موزیکال است، اما نگاه خاص اشترنبرگ به انسانیت در آن بازتاب می یابد.

7. جادوگر شهر از (The Wizard of Oz)

• محصول: آمریکا/ 1939
• کارگردان: ویکتور فلمینگ
• بازیگران: جودی گارلند، فرانک مورگان
• امتیاز راتن تومیتوز: 99 از 100
• امتیاز متاکریتیک: 92 از 100

داستان دوروتی و کوشش او برای بازگشتن به خانه داستان نوی نیست و در تمام هنرها از آن اقتباس انجام شده است، اما آن چه فلمینگ خلق می نماید یکی از برترین اقتباس های موجود از داستان دوست داشتنی ال. فرانک باوم است. شخصیت هایی که فلمینگ خلق می نماید، صمیمی و دوست داشتنی و باوجود تلخی فراوان درونی، هم چنان زیبایی ها را می بینند.

8. توهم عظیم (Grand Illusion)

• محصول: فرانسه/ 1937
• کارگردان: ژان رنوار
• بازیگران: ژان گابین، اریک فون اشتروهایم
• امتیاز راتن تومیتوز: 97 از 100

توهم عظیم داستان گروهی از زندانیان فرانسوی در زندان آلمان ها در طی جنگ جهانی اول را روایت می نماید که هرطور شده است می خواهند بگریزند.

توهم عظیم نخستین فیلم خارجی زبان است که توانست نامزد دریافت برترین فیلم از جشنواره جوایز اسکار گردد. فیلم تاثیرات فراوانی بر فیلم سازان معاصر و البته مردان سیاسی معاصر خود گذاشت. تاثیر فیلم بر حزب نازی آنقدر زیاد بود که جوزف گوبلز فیلم توهم عظیم را دشمن سینمایی شماره یک مردم خواند و دستور داد تمام نسخه های فیلم نابود شوند.

یکی از نکات برجسته فیلم توهم عظیم نقش آفرینی کارگردان عظیم، اریک فون اشتروهایم، در نقش یک افسر آلمانی است. فیلم برداری کار را کریستین ماتراس انجام داده است و موسیقی آن را جوزف کاسما ساخته است.

توهم عظیم یکی از شاخص ترین فیلم های جنگی تاریخ سینما محسوب می گردد و خبر از شکل گیری تدریجی سبک سینمایی رنوار می دهد. سبکی که قرار است بعد از متولد شدنش با فیلم قواعد بازی تمام قواعد بازی سینما را تغییر دهد.

9. پرورش بیبی (Bringing Up Baby)

• محصول: آمریکا/ 1938
• کارگردان: هاوارد هاکس
• بازیگران: کاترین هپبرن، کری گرانت
• امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
• امتیاز متاکریتیک: 91 از 100

پرورش بیبی یکی از برترین کمدی اسکروبال های تاریخ سینما است و دومین فیلمی است که زوج هپبرن و گرانت در آن نقش آفرینی نموده اند؛ سه فیلم دیگر سیلویا اسکارلت (Sylvia Scarlett)، عید (Holiday) و داستان فیلادلفیا (The Philadelphia Story) هستند. پرورش بیبی در کنار دیالوگ های محکمی که گرانت و هپبرن با هم رد و بدل می نمایند، بار احساسی و عاشقانه فراوانی را هم به مخاطب منتقل می نماید که بدون کارگردانی درخشان هاوارد هاکس انتقال این احساس به مخاطب ممکن نمی شد.

10. عصر نو (Modern Times)

• محصول: آمریکا/ 1936
• کارگردان: چارلی چاپلین
• بازیگران: چارلی چاپلین، بولت گادرد
• امتیاز راتن تومیتوز: 98 از 100

باوجود این که بسیاری از کارگردان ها و فیلم سازهای عظیم، نتوانستند از دهه های دوم و سوم قرن بیستم، خودشان را با پیشرفت وقف دهند و به دهه چهارم وارد شوند، اما چاپلین با پیشرفت ها مسئله ای نداشت و اگر هم داشت، به قدری قدرتمند بود که با وجود دشمنی اش، آن ها نمی توانستند او را حذف نمایند. چاپلین در عصر نو هجویه ای قدرتمند علیه سرمایه داری را به تصویر می کشد و عصر نو را به یکی از تلخ ترین فیلم های کارنامه خود تبدیل می نماید.

منبع: the cinema archives